ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ

Ο βασιλικός (Ώκιμον το βασιλικόν, λατ. Ocimum basilicum) είναι αρωματικό ετήσιο,ποώδες φυτό της οικογένειας των Χειλανθών και της τάξης των σωληνανθών. Η καταγωγή του είναι από την Ινδία και το Ιράν και σήμερα καλλιεργείται σε πολλές περιοχές του κόσμου. Η ονομασία "βασιλικός" του αποδόθηκε καθώς, σύμφωνα με θρύλο, φύτρωσε στο σημείο όπου ο Μέγας Κωνσταντίνος και η μητέρα του Αγία Ελένη ανακάλυψαν τον Τίμιο Σταυρό.

Τα φύλλα του είναι ωοειδή, μυτερά, ακέραια ή οδοντωτά, πράσινα (έντονα ή σκούρα σε ορισμένες ποικιλίες). Τα άνθη του είναι μικρά και λευκά ή λευκορόδινα.

Στο εμπόριο κυκλοφορούν διάφορες ποικιλίες που διακρίνονται για το μέγεθος των φύλλων (μικρόφυλλες και πλατύφυλλες). Ο βασιλικός καλλιεργείται ως καλλωπιστικό φυτό σε γλάστρες και κήπους και τα φύλλα του χρησιμοποιούνται αποξηραμένα σαν καρύκευμακαι αφέψημα. Περιέχουν αιθέριο έλαιο που κύριο συστατικό του είναι η λιναλοόλη και ημεθυλοχαβικόλη και χρησιμοποιείται στην αρωματοποιΐα.

Με την ονομασία βασιλικός είναι γνωστά και άλλα είδη που βρίσκονται σε τροπικές περιοχές. Είναι θάμνοι μικρού ύψους και καλλιεργούνται και ως καλλωπιστικοί. Ένα από τα είδη αυτά έχει την ονομασία φυτό του πυρετού και στις περιοχές της Δυτικής Αφρικήςχρησιμοποιείται ως αντιπυρετικό.

ΧΡΗΣΕΙΣ:

Εσωτερική: το ρόφημα καταπραΰνει τους σπασμούς της κοιλιάς, τη νεύρωση στομάχου, τις ημικρανίες και βοηθά στη μνήμη. Τα φύλλα του φυτού βοηθούν στη δυσκοιλιότητα όταν φαγωθούν τρυφερά.


Τρόπος παρασκευής ροφήματος 
αφέψημα: βράζουμε κλαδάκια και φύλλα βασιλικού και πίνουμε το αφέψημα χλιαρό.


Εξωτερική: Γνωστό αντισηπτικό. Το βάφτισμα των φύλλων μέσα στο νερό για αρκετή ώρα έχει σαν αποτέλεσμα να μη μουχλιάζει το νερό αυτό. Γι' αυτό και ο βασιλικός χρησιμοποιείται από την Εκκλησία για τον αγιασμό του νερού.

Θρησκευτική και πολιτισμική αξία

Υπάρχουν πολλά τελετουργικά και δοξασίες που είναι συνδεδεμένες με τον Βασιλικό.

Η ινδική ονομασία του βασιλικού είναι Τούλσι (“Thulsi” ή “Tulsi”), και συνδέεται με μια νύμφη της ινδουιστικής μυθολογίας που μεταμορφώθηκε σε φυτό για να αποφύγει τον έρωτα ενός θεού της Άπω Ανατολής. Στις μέρες μας θεωρείται το ιερό φυτό του θεού Βισνού και του Κρίσνα στην Ινδία και και αφήνεται ένα κλαράκι του μέσα στα ρούχα του νεκρού για να εξασφαλίσει την είσοδό του στον Κόσμο των Νεκρών.

Στην ιουδαϊκή παράδοση προτείνετε για ενδυνάμωση σε περίοδο νηστείας. Θρύλοι της Αφρικής αξιώνουν ότι ο βασιλικός προστατεύει από τους σκορπιούς ενώ οι Ευρωπαίοι κάποιες φορές λένε ότι είναι σύμβολο του Σατανά.

Οι Ρωμαίοι το θεωρούσαν ερωτικό φίλτρο καθώς και ως σύμβολο του έρωτα. Στην Ιταλία και στην Κρήτη ο βασιλικός ήταν σύμβολο της αγάπης, και όποιος άνδρας δεχόταν ένα κλωνάρι βασιλικού από μια νεαρή γυναίκα, θεωρείτο δεσμευμένος με αυτήν.

Οι Αιγύπτιοι τον χρησιμοποιούσαν μαζί με άλλα φυτά στις ταριχεύσεις και οι Γαλάτες σετελετές εξαγνισμού μαζί με νερό πηγής. Πιθανόν από εκεί να κρατάει τις ρίζες του και το χριστιανικό έθιμο του αγιασμού με τον βασιλικό.

Στην αρχαία Ελλάδα αντιπροσώπευε την εχθρότητα ενώ στην Ελληνική Ορθόδοξη εκκλησία έχει τεράστια αξία για την προετοιμασία του αγιασμού. Λέγεται επίσης πως είχε φυτρώσει βασιλικός κοντά στον τάφο του Χριστού όταν τον ανακάλυψε η Αγία Ελένη.

Στην Ευρώπη τοποθετούν ένα κλαδί βασιλικού στα χέρια του νεκρού για να του εξασφαλίσουν καλό ταξίδι, ενώ στην Ινδία το τοποθετούν στο στόμα του νεκρού για να σιγουρευτούν πως θα παραδοθεί στο Θεό.

Οι Αρχαίοι Αιγύπτιοι και οι Αρχαίοι Έλληνες πίστευαν πως άνοιγε τις πύλες του Παραδείσου για το νεκρό.

Παγανισμός

Στοιχείο: Φωτιά
Πλανήτης: Άρης

Ο βασιλικός ονομαζόταν ως “το βότανο των μαγισσών” για αιώνες.
Χρησιμοποιήθηκε για εξορκισμούς, προστασία αλλά και ως “ερωτικό φίλτρο”. Ένα παλιό γνωμικό λέει πως “όπου φυτρώνει βασιλικός δε πηγαίνει το κακό” και “όπου υπάρχει βασιλικός, δε ζει το κακό“. Όταν ο βασιλικός δωρίζεται φέρνει καλή τύχη σε ένα νέο σπιτικό. Όταν ραντίζεις το σπίτι με βασιλικό βουτηγμένο σε νερό διώχνεις το κακό. Χρησιμοποιείται για ξόρκια αγάπης και ευημερίας. Μειώνει την ένταση ανάμεσα σε δύο άτομα.

Προσελκύει την αφθονία. Το ράντισμα με βρεγμένο βασιλικό στον σύντροφο εξασφαλίζει αφοσίωση. Η χρήση του σε μπάνιο εξαγνισμού φέρνει νέα αγάπη ή απελευθερώνει από μια παλιά αγάπη.

Χρησιμοποιείται σε λιβάνια και φυλακτά και φέρνει ευημερία σε αυτόν που το κουβαλά στην τσέπη του. Σαν λιβάνι βοηθάει στον εξορκισμό.

Εναλλακτική ιατρική

Ο βασιλικός είναι γνωστός από την αρχαιότητα για τις θεραπευτικές του ιδιότητες, όπως αναφέρει ο Διοσκουρίδης. Έχει τέτοιες ιδιότητες που μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για αφέψημα αλλά και για αιθέριο έλαιο με σημαντικές θεραπευτικές ιδιότητες.

Στην Αρχαία Ελλάδα οι Ελληνίδες μητέρες πρόσθεταν τρεις φορές την εβδομάδα στο διαιτολόγιο των αγοριών μέχρι και την εφηβεία τους σαλάτες με βασιλικό. Έτσι σύμφωνα με το Διοσκουρίδη και τον Ιπποκράτη πετύχαιναν επιμήκυνση και σύσφιξη του πέους τους. Ακόμα και σήμερα σε μερικά χωριά οι γιαγιάδες επιμένουν ότι κάνει καλό στα νεαρά αγόρια αλλά χωρίς να μπορούν να εξηγήσουν το λόγο.

Οι αυτόχθονες της Δυτικής Αφρικής χρησιμοποιούσαν τον βασιλικό ως αντιπυρετικό φάρμακο, οι Αιγύπτιοι αναμίγνυαν τον βασιλικό με μύρο από μυρσίνη κατά τη διαδικασία της ταρίχευσης.

Οι πιο γνωστές ευεργετικές του ιδιότητες είναι οι εξής:

• βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος – το τσάι βοηθάει στην πέψη ως ένα άλλο είδος σόδας και καταπραΰνει τα έντερα
• βοηθά στις ημικρανίες και τους πονοκεφάλους
• ενισχύει τη μνήμη
• είναι διουρητικό
• Το εκχύλισμα βασιλικού βοηθάει στις περιπτώσεις στοματίτιδας και επιχείλιου έρπη
• συνιστάται για περιπτώσεις ναυτίας αλλά και για τις ναυτίες εγκυμοσύνης
• η κατανάλωση των φύλλων βοηθάει στην αύξηση του μητρικού γάλακτος στις θηλάζουσες μητέρες
• τα αποξηραμένα φύλλα βασιλικού καταπραΰνουν τις παθήσεις της χρόνιας ρινίτιδας και ιγμορίτιδας
• μειώνει τις ρυτίδες
• απομακρύνει τα κουνούπια, τις μύγες και τις σκνίπες
• στην αρωματοθεραπεία, ως αιθέριο έλαιο χρησιμοποιείται σε μασάζ εναντίον της κατάθλιψης
• η προσθήκη του στο μπάνιο χαλαρώνει το σώμα μας.

Συγκομιδή και συντήρηση

• Φρέσκος – Ψιλοκόψτε τα φύλλα του
• Αποξηραμένος – Κόψτε τα φύλλα νωρίς το πρωί ή μετά τη δύση του ήλιου όταν το φυτό δεν είναι ανθισμένο. Καλό είναι γενικά να αφαιρείται τα άνθη του βασιλικού απο το φυτό.Τοποθετήστε τα φύλλα πάνω σε ένα βαμβακερό ύφασμα και αφήστε να ξεραθούν σε δροσερό και σκοτεινό μέρος.
• Σε βάζο – Μπορείτε να τα διατηρήσετε μέσα σε βάζο που περιέχει ελαιόλαδο.
• Στην κατάψυξη – ανακατέψτε τα με ελαιόλαδο και τοποθετήστε τα σε παγοθήκες.